Ilustracja głowy, druciki kreatywne jako włosy i napisem ADHD zamaist oczu
Ilustracja głowy, druciki kreatywne jako włosy i napisem ADHD zamaist oczu
Ilustracja głowy, druciki kreatywne jako włosy i napisem ADHD zamaist oczu

ADHD

ADHD

ADHD

dbam o siebie

dbam o siebie

dbam o siebie

emocje

emocje

emocje

ADHD w codzienności – jak pomóc dziecku skupić się, wykorzystać ruch i ujarzmić impulsy.

ADHD w codzienności – jak pomóc dziecku skupić się, wykorzystać ruch i ujarzmić impulsy.

Sonia Grad-Parzyszek
Sonia Grad-Parzyszek
Sonia Grad-Parzyszek

5 min czytania

5 min czytania

|

21 paź 2025

21 paź 2025

Czym właściwie jest ADHD?

Wyobraź sobie mózg jako orkiestrę. 

U większości z nas dyrygent potrafi dobrze rozdzielić uwagę: kiedy grają skrzypce, perkusja czeka. Każdy instrument wie kiedy ma zagrać przypisaną sobie linię melodyczną, dzięki temu całość brzmi pięknie.

U dziecka z ADHD dyrygent też tam jest – tylko czasem spóźnia się z batutą lub jest zbyt szybki. Wszystkie instrumenty grają naraz, czasami w różnym tempie, każdy coś ważnego, a w efekcie trudno usłyszeć melodię.

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to neurobiologiczny sposób funkcjonowania mózgu, w którym mechanizmy odpowiedzialne za uwagę, planowanie i kontrolę impulsów działają nieco inaczej. 

Nie jest to wynik złego wychowania, braku zasad ani lenistwa – to po prostu inna neurochemia.

Najczęściej ADHD ma podłoże genetyczne, ale duże znaczenie mają też czynniki biologiczne i środowiskowe. Dzieci z ADHD często zmagają się z rozproszeniem, impulsywnością czy nadmiarem energii, ale jednocześnie potrafią być niezwykle kreatywne, empatyczne i pełne pasji. Właśnie te cechy – przy odpowiednim wsparciu – mogą stać się ich największym atutem.

Dobra wiadomość jest taka, że z odpowiednim podejściem i wsparciem można tę energię przekuć w siłę.

Koncentracja to nie cisza i nieruchomość

Dla wielu dzieci z ADHD „skupienie” nie oznacza siedzenia nieruchomo. Wręcz przeciwnie – mózg takich dzieci często potrzebuje ruchu, by działać.

🧠 Warto wiedzieć: dla dzieci z ADHD ruch nie przeszkadza w koncentracji – on ją uruchamia.

Jak możesz pomóc?

  • Zaproponuj „ruchome skupienie” – pozwól dziecku uczyć się w ruchu: chodzić po pokoju, podskakiwać, trzymać coś w dłoniach (np. Piłeczkę antystresową).

  • Ustal „strefy ruchu” – np. stojące biurko, gumka do krzesła, po której można huśtać nogami.

  • Dziel zadania na krótkie etapy – lepiej 5 minut skupienia i 1 minuta ruchu niż pół godziny frustracji.

  • Kiedy wydajesz polecenie niech będzie krótkie, podejdź do dziecka i nawiąż z nim kontakt wzrokowy. Sprawdź czy dziecko wie co ma zrobić. Najważniejsze: dopilnuj wykonania polecenia. W ten sposób pomożesz dziecku pokierować swoją uwagą pomimo rozpraszaczy i być sprawczym. 


Jak ujarzmić impulsy, zamiast je tłumić?

Impulsywność to nie „złośliwość”, tylko efekt tego, że mechanizmy kontroli w mózgu działają wolniej. Dziecko reaguje zanim pomyśli.  Nie chodzi więc o karanie za impulsywne działanie, tylko o nauczenie „pauzy”.

Pomocne strategie:

  • Ćwicz „pauzę” w zabawie. Grajcie w „Stop!”, „1, 2, 3 Baba Jaga patrzy” , „Simon says” lub inne zabawy wymagające pauzy. To świetny trening hamowania impulsów w bezpiecznej formie.

  • Nazwij emocje i reakcje. „Widzę, że chciałeś szybko odpowiedzieć. To super, że masz pomysł! Zatrzymajmy się na chwilę i pomyślmy, co dalej.”

  • Ustal wspólny sygnał np. Delikatne dotknięcie ramienia lub gest dłoni może być przypomnieniem: zatrzymaj się, pomyśl.


Wykorzystaj naturalne zasoby dziecka

Dzieci z ADHD często mają tzw. hiperfokus – potrafią skupić się całkowicie na czymś, co naprawdę je interesuje. Warto to wykorzystać.

Co możesz zrobić:

  • Buduj na pasjach. Jeśli dziecko interesuje się Minecraftem – wplataj matematykę, czytanie czy planowanie projektów właśnie w ten kontekst.

  • Pozwól działać twórczo. Dzieci z ADHD myślą nieszablonowo – daj im przestrzeń do eksperymentowania, nawet jeśli to „nie po kolei”.

  • Doceniaj postęp, nie perfekcję. Zamiast „znowu nie skończyłeś”, powiedz: „zrobiłeś dziś więcej niż wczoraj – super!”.


Ruch jako lekarstwo, nie problem

Zamiast próbować ograniczać ruch – włącz go w plan dnia. Ruch reguluje emocje, poprawia koncentrację, zwiększa poziom dopaminy – czyli tego neuroprzekaźnika, którego dzieci z ADHD często mają za mało.

Pomysły do wprowadzenia od zaraz:

  • Rano – krótka seria podskoków lub taniec przy muzyce.

  • W trakcie nauki – „przerwy ruchowe”: 2 minuty pajacyków lub biegu w miejscu.

  • Po południu – zajęcia sportowe, spacery, jazda na rowerze, trampolina. 

  • W trakcie nauki zamiast krzesła pozwól dziecku balansować na dużej piłce, leżeć na podłodze na wałku lub spacerować po pokoju.  

  • Pamiętaj , że ruch nie ma być nagrodą za skupienie, ruch jest  warunkiem skupienia.


Daj dziecku narzędzia, nie etykiety

Zamiast mówić „Ty się nigdy nie skupiasz”, spróbuj: „Zauważyłam, że łatwiej ci się skupić, gdy masz coś w rękach. Zróbmy to razem tak, żeby działało.”

Budowanie samoświadomości u dziecka to inwestycja na całe życie. Pomaga mu zrozumieć: „Nie jestem gorszy. Po prostu mój mózg działa trochę inaczej – i wiem, jak sobie z tym radzić.

Dziecko z ADHD to nie projekt do „naprawienia”, ale człowiek z ogromnym potencjałem, który potrzebuje przewodnika, nie strażnika. Twoja cierpliwość, ciekawość i gotowość do eksperymentowania są najważniejszymi narzędziami.

Czym właściwie jest ADHD?

Wyobraź sobie mózg jako orkiestrę. 

U większości z nas dyrygent potrafi dobrze rozdzielić uwagę: kiedy grają skrzypce, perkusja czeka. Każdy instrument wie kiedy ma zagrać przypisaną sobie linię melodyczną, dzięki temu całość brzmi pięknie.

U dziecka z ADHD dyrygent też tam jest – tylko czasem spóźnia się z batutą lub jest zbyt szybki. Wszystkie instrumenty grają naraz, czasami w różnym tempie, każdy coś ważnego, a w efekcie trudno usłyszeć melodię.

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to neurobiologiczny sposób funkcjonowania mózgu, w którym mechanizmy odpowiedzialne za uwagę, planowanie i kontrolę impulsów działają nieco inaczej. 

Nie jest to wynik złego wychowania, braku zasad ani lenistwa – to po prostu inna neurochemia.

Najczęściej ADHD ma podłoże genetyczne, ale duże znaczenie mają też czynniki biologiczne i środowiskowe. Dzieci z ADHD często zmagają się z rozproszeniem, impulsywnością czy nadmiarem energii, ale jednocześnie potrafią być niezwykle kreatywne, empatyczne i pełne pasji. Właśnie te cechy – przy odpowiednim wsparciu – mogą stać się ich największym atutem.

Dobra wiadomość jest taka, że z odpowiednim podejściem i wsparciem można tę energię przekuć w siłę.

Koncentracja to nie cisza i nieruchomość

Dla wielu dzieci z ADHD „skupienie” nie oznacza siedzenia nieruchomo. Wręcz przeciwnie – mózg takich dzieci często potrzebuje ruchu, by działać.

🧠 Warto wiedzieć: dla dzieci z ADHD ruch nie przeszkadza w koncentracji – on ją uruchamia.

Jak możesz pomóc?

  • Zaproponuj „ruchome skupienie” – pozwól dziecku uczyć się w ruchu: chodzić po pokoju, podskakiwać, trzymać coś w dłoniach (np. Piłeczkę antystresową).

  • Ustal „strefy ruchu” – np. stojące biurko, gumka do krzesła, po której można huśtać nogami.

  • Dziel zadania na krótkie etapy – lepiej 5 minut skupienia i 1 minuta ruchu niż pół godziny frustracji.

  • Kiedy wydajesz polecenie niech będzie krótkie, podejdź do dziecka i nawiąż z nim kontakt wzrokowy. Sprawdź czy dziecko wie co ma zrobić. Najważniejsze: dopilnuj wykonania polecenia. W ten sposób pomożesz dziecku pokierować swoją uwagą pomimo rozpraszaczy i być sprawczym. 


Jak ujarzmić impulsy, zamiast je tłumić?

Impulsywność to nie „złośliwość”, tylko efekt tego, że mechanizmy kontroli w mózgu działają wolniej. Dziecko reaguje zanim pomyśli.  Nie chodzi więc o karanie za impulsywne działanie, tylko o nauczenie „pauzy”.

Pomocne strategie:

  • Ćwicz „pauzę” w zabawie. Grajcie w „Stop!”, „1, 2, 3 Baba Jaga patrzy” , „Simon says” lub inne zabawy wymagające pauzy. To świetny trening hamowania impulsów w bezpiecznej formie.

  • Nazwij emocje i reakcje. „Widzę, że chciałeś szybko odpowiedzieć. To super, że masz pomysł! Zatrzymajmy się na chwilę i pomyślmy, co dalej.”

  • Ustal wspólny sygnał np. Delikatne dotknięcie ramienia lub gest dłoni może być przypomnieniem: zatrzymaj się, pomyśl.


Wykorzystaj naturalne zasoby dziecka

Dzieci z ADHD często mają tzw. hiperfokus – potrafią skupić się całkowicie na czymś, co naprawdę je interesuje. Warto to wykorzystać.

Co możesz zrobić:

  • Buduj na pasjach. Jeśli dziecko interesuje się Minecraftem – wplataj matematykę, czytanie czy planowanie projektów właśnie w ten kontekst.

  • Pozwól działać twórczo. Dzieci z ADHD myślą nieszablonowo – daj im przestrzeń do eksperymentowania, nawet jeśli to „nie po kolei”.

  • Doceniaj postęp, nie perfekcję. Zamiast „znowu nie skończyłeś”, powiedz: „zrobiłeś dziś więcej niż wczoraj – super!”.


Ruch jako lekarstwo, nie problem

Zamiast próbować ograniczać ruch – włącz go w plan dnia. Ruch reguluje emocje, poprawia koncentrację, zwiększa poziom dopaminy – czyli tego neuroprzekaźnika, którego dzieci z ADHD często mają za mało.

Pomysły do wprowadzenia od zaraz:

  • Rano – krótka seria podskoków lub taniec przy muzyce.

  • W trakcie nauki – „przerwy ruchowe”: 2 minuty pajacyków lub biegu w miejscu.

  • Po południu – zajęcia sportowe, spacery, jazda na rowerze, trampolina. 

  • W trakcie nauki zamiast krzesła pozwól dziecku balansować na dużej piłce, leżeć na podłodze na wałku lub spacerować po pokoju.  

  • Pamiętaj , że ruch nie ma być nagrodą za skupienie, ruch jest  warunkiem skupienia.


Daj dziecku narzędzia, nie etykiety

Zamiast mówić „Ty się nigdy nie skupiasz”, spróbuj: „Zauważyłam, że łatwiej ci się skupić, gdy masz coś w rękach. Zróbmy to razem tak, żeby działało.”

Budowanie samoświadomości u dziecka to inwestycja na całe życie. Pomaga mu zrozumieć: „Nie jestem gorszy. Po prostu mój mózg działa trochę inaczej – i wiem, jak sobie z tym radzić.

Dziecko z ADHD to nie projekt do „naprawienia”, ale człowiek z ogromnym potencjałem, który potrzebuje przewodnika, nie strażnika. Twoja cierpliwość, ciekawość i gotowość do eksperymentowania są najważniejszymi narzędziami.